Kolejna grabieżcza inwazja Izraela. Znaczne osłabienie “osi oporu”

Wydarzenia te oznaczają koniec trwającej ponad 50 lat rządów „dynastii Assadów” (w rzeczywistości tylko ojca i syna). Stanowią zwieńczenie trwającej od 2011 roku wojny domowej w Syrii.

Wojna domowa w Syrii rozpoczęła się w marcu 2011 roku jako część Arabskiej Wiosny. Konflikt rozpoczął się od protestów przeciwko neoliberalnym reformom reżimu prezydenta Baszara al-Assada, które szybko przerodziły się w zbrojne starcia. Główną siłę oporu przeciwko syryjskiemu rządowi stanowiła Wolna Armia Syrii. Zamieszkała przez Kurdów północnowschodnia część kraju była pod kontrolą Syryjskich Sił Demokratycznych (SDF), które utrzymywały tam autonomię. W miarę trwania wojny, do konfliktu dołączyły także inne frakcje, takie jak Państwo Islamskie czy Dżabhat an-Nusra (odgałęzienie al-Kaidy).

Wojna skutkowała ogromnym kryzysem humanitarnym, w wyniku którego Syria została zdewastowana, a kraj opuściło prawie 7 milionów uchodźców. Do 2017 roku rządowi Assada udało się jednak opanować sytuację, między innymi za sprawą hojnego materialnego i militarnego wsparcia ze strony Rosji i Iranu – Państwo Islamskie zostało pokonane niemal w całości, a inne frakcje rebelianckie zdecydowanie osłabione. W 2020 roku, po nawiązaniu porozumienia z siłami kurdyjskimi, Damaszek kontrolował około 2/3 terytorium Syrii, a cały konflikt uległ znacznej deeskalacji.

Niemałe zaskoczenie (dla całego świata!) stanowiła więc niespodziewana ofensywa antyassadowskich rebeliantów podjęta 27 listopada 2024 r. Pierwsze skrzypce grała w niej wspomniana już organizacja Hajat Tahrir asz-Szam, czyli „rebrandowana” Dżabhat an-Nusra, której przewodzi Abu Muhammad al-Dżaulani (były członek m.in. Dżabhat an-Nusry i Państwa Islamskiego). Wojsko syryjskie posypało się niczym domek z kart – 11 dni później ludzie al-Dżaulaniego przejęli już stolicę i ogłosili powstanie rządu tymczasowego.

Chaos wywołany upadkiem rządu został Assada został błyskawicznie wykorzystany przez izraelskie siły zbrojne do przeprowadzenia serii ataków na Syrię. W ciągu kilku dni Żydzi zdążyli zająć tzw. strefę buforową przy umownej granicy z Syrią (przebiega ona przez teren wzgórz Golan, od 1967 roku w ok. 2/3 nielegalnie okupowany przez Izrael), a także górę Hermon, która posiada strategiczne znaczenie ze względu na położenie przy granicy z Libanem. Ponadto, przeprowadzili prawie 500 nalotów na terytorium syryjskie, które skutkowały między innymi doszczętnym zniszczeniem syryjskiej marynarki wraz z portem, w którym stacjonowała.

Szeroko zakrojona agresja izraelska nie spotkała się jednak z żadną militarną odpowiedzią ze strony nowego rządu, a jedynie z reakcją dyplomatyczną – skargą złożoną do Sekretarza Generalnego ONZ. Internetowi komentatorzy dopatrują się różnych przyczyn tego stanu rzeczy – od doszukiwania się w HTS agentury Izraela, Turcji czy „kolektywnego zachodu”, aż po bardziej przyziemne przyczyny takie jak słabość militarna i polityczna nowych władz Syrii.

Legenda:

Czas czytania: 5 minut

Przeczytaj również...

Stan wojenny i impeachment. Co się wydarzyło w Korei Południowej?

kolor zielony – terytorium kontrolowane przez koalicję rebeliantów kolor żółty – terytorium kontrolowane przez kurdyjskie siły SDF kolor niebieski – terytorium pod izraelską okupacją

Skomplikowany, wielowymiarowy i chaotyczny charakter konfliktu w Syrii uniemożliwia udzielenie prostej odpowiedzi na to pytanie. Trudności w analizie tej sytuacji potęguje przede wszystkim nieobliczalny charakter działań podejmowanych przez HTS.

Jak wskazują liczni internetowi komentatorzy, z pewnością znacznemu osłabieniu uległa „oś oporu” przewodzona przez Iran, której assadowska Syria była kluczowym ogniwem, odpowiadającym między innymi za utrzymanie szlaków dostaw do libańskiego Hezbollahu. Nie jest to jednak tożsame z upadkiem narodowowyzwoleńczego ruchu Palestyńczyków – należy pamiętać, że Gaza przez lata była izolowaną enklawą, a sam Assad nie wykazywał szczególnego zapału do pomocy Palestyńczykom, czego przykładem są chociażby jego wielokrotne odmowy użyczenia Jemenowi syryjskiego terytorium do przeprowadzenia lądowej ofensywy przeciwko Izraelowi.