Działacze lewicy upamiętnili Stefana Okrzeję oraz manifest PKWN

Wydarzenie zgromadziło różne środowiska lewicowe. Zostało zorganizowane przez Polską Partię Socjalistyczną oraz Stowarzyszenie Historia Czerwona. Uroczystość rozpoczęło odśpiewanie „Czerwonego Sztandaru”. Piotr Ciszewski ze Stowarzyszenia Historia Czerwona przedstawił sylwetkę Stefana Okrzei – młodego warszawskiego robotnika, straconego za udział w zamachu bombowym. Podkreślił że Okrzeja walczył zarówno o wyzwolenie narodowe, jak i społeczne. Protesty polskich robotników i rewolucja roku 1905 była sprzeciwem między innymi wobec imperialistycznej wojny Rosji z Japonią i poborowi do carskiej armii.

Senator PPS Wojciech Konieczny przypomniał o hasłach rewolucji roku 1905, które socjaliści starali się zrealizować po odzyskaniu niepodległości, takich jak ośmiogodzinny dzień roboczy, czy prawo do zrzeszania się i strajku.

O tradycjach PPS wspominali również reprezentujący młodzieżówkę partii Bolesław Orzechowski.

Głos zabrał przewodniczący warszawskiej Unii Pracy, Piotr Górski, który wyraził żal, że parlamentarna lewica w większości nie interesuje się historią ruchu robotniczego. Dodał, że w ten sposób daje prawicy zawłaszczyć i zakłamać historię najnowszą.

Reprezentujący Komunistyczną Partię Polski Krzysztof Szwej powiedział, że obecnie należy walczyć o pamięć o przeszłości. Dodał, że również dzisiaj lewica zmaga się z represjami, choć innymi niż w roku 1905.

Radna warszawskiej lewicy Karolina Zioło-Pużuk zabrała głos wspominając o fatalnym stanie miejsca pamięci, w tym tablic upamiętniających rewolucjonistów, znajdujących się nieopodal Bramy Straceń. Powiedziała, że radni interpelowali w tej sprawie do wojewody, jednak na razie interwencja nie przyniosła efektu. Zapowiedziała współpracę ze Stowarzyszeniem Historia Czerwona i innymi środowiskami aby doprowadzić do renowacji zabytku.

Po przemówieniach i odśpiewaniu pieśni rewolucyjnych odbyło się złożenie wieńców, między innymi od senatora Koniecznego, a także senatora Unii Pracy Waldemara Witkowskiego.

Następnie uczestnicy uroczystości udali się do Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Tam odbyły się dwa wykłady. Piotr Ciszewski przedstawił zarys działalności bojowej PPS, a Jakub Żabiński-Sikorski z PPS opowiedział o Warszawie z czasów Stefana Okrzei. Uczestnicy spotkania obejrzeli też niemy film fabularny „Śmierć Okrzei” nakręcony w roku 1923.

Tego samego dnia w Muzeum X Pawilonu odbyła się również konferencja na 80. rocznicę ogłoszenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego.

Beata Karoń z KPP przedstawiła tło historyczne towarzyszące ogłoszeniu Manifestu, podkreślając jak wielkie były zniszczenia wojenne oraz wysiłek odbudowy rozpoczęty w roku 1944. Podkreśliła, że reforma rolna ogłoszona przez PKWN była wielką zmianą cywilizacyjną, ponieważ społeczeństwo polskie było wówczas głównie rolnicze.

Jakub Krakowski z HCz i KPP opowiedział o rozpoczętej w roku 1944 budowie systemu oświaty Polski Ludowej, przestawiając jego kolejne etapy. Podkreślił, że Polska odniosła wielkie sukcesy szybko eliminując w latach 40. XX wieku zjawisko analfabetyzmu, a także nie tylko odbudowując zniszczone szkoły, ale tworząc również nowe.

Przedstawiciel Polskiej Partii Robotniczej przedstawił rozważania „co gdyby nie PKWN”. Podkreślił, że polska kapitalistyczna, tworzona przez rząd, który powróciłby z Londynu, na pewno nie rozwijałaby się tak dynamicznie. Dodał, że władza kapitału oraz wyzysk stałyby na przeszkodzie w przeprowadzeniu odbudowy oraz reform społecznych. Przytoczył też dane iż Polska Ludowa rozwijała się szybciej niż na przykład Portugalia.

Piotr Górski opowiedział o formacjach bezpieczeństwa tworzonych przez PKWN. Skupił się na Milicji Obywatelskiej tworzonej w trudnych warunkach braków sprzętu, broni i umundurowania. Przytoczył przykłady iż MO opierała się w dużej mierze na byłych partyzantach Armii Krajowej, czy Batalionów Chłopskich. Mówił też o szkoleniu funkcjonariuszy między innymi przez byłych oficerów przedwojennej policji. Dodał, że milicja nie powstawała wcale według wzorców z ZSRR. PKWN opracował własną koncepcję budowy formacji bezpieczeństwa.

22 lipca odbyła się konferencja rocznicowa w Bydgoszczy zorganizowana przez lokalny PPS z udziałem KPP, PPR oraz Historii Czerwonej. Kilka wygłoszonych referatów dotyczyło znaczenia Manifestu PKWN oraz jego tła historycznego.

Na zakończenie uczestnicy konferencji złożyli kwiaty przed pomnikiem Walki i Męczeństwa Ziemi Bydgoskiej.