Zaprzysiężono IX Wielki Churał Państwowy. Wybory w Mongolii

Nowy Wielki Churał Państwowy zebrał się po wyborach z 28 czerwca 2024 wygranych przez Mongolską Partię Ludową (MPP). MPP to najstarsza mongolska partia polityczna, założona jeszcze w 1920 roku, w latach 1924-2010 nosiła nazwę Mongolska Partia Ludowo-Rewolucyjna. MPP sprawowała władzę w latach 1921-1996, w latach 2000-2004, a w latach 2004-2012 była częścią koalicyjnego rządu. W 2016 MPP odzyskała władzę.

W poprzednich wyborach parlamentarnych w 2020 roku Mongolska Partia Ludowa zdobyła większość 62 z 76 mandatów. Jednak podczas trwającej wtedy kadencji parlamentu zdecydowano się na zmianę systemu wyborczego tak, żeby więcej partii mogło wejść do parlamentu, a także zdecydowano się na jego rozszerzenie. 31 maja 2023 roku Wielki Churał zagłosował za zmianą art. 21 ust. 1, w celu zwiększenia liczby miejsc w Wielkim Churale z 76 do 126. 2 czerwca 2023 roku Wielki Churał przyjął poprawkę do konstytucji.

Ostatnie kilka miesięcy przed wyborami to w polityce czas dużych programów wprowadzonych przez rządzącą Mongolską Partię Ludową, chwalącą się 7% wzrostem gospodarczym. W marcu 2024 rząd podjął decyzję o podwyższeniu emerytur i rent socjalnych, a na początku maja zainaugurowano Nowy Ruch Spółdzielczy. Nowy Ruch Spółdzielczy został wprowadzony po tragicznej zimie dla mongolskiego rolnictwa (dzud), podczas której w kraju zginęło około 7 milionów sztuk bydła.

Nowy Ruch Spółdzielczy zainicjowany przez D. Amarbayasgalana zachęca rolników do tworzenia spółdzielni, udzielając im wsparcia finansowego. Mniej więcej w tym samym czasie trwały prace i dyskusje, które zakończyły się wprowadzeniem Funduszu Majątku Narodowego, co jest nazywane największymi zmianami w Mongolii od 30 lat. Zanim został on wprowadzony, premier Oyun-Erdene 4 kwietnia wygłosił przemówienie, w którym między innymi mówił, że „Rząd próbuje naprawić błędy ostatnich 30 lat i rozpocząć nowe 30 lat jako system klimatu społecznego”.

Premier stwierdził też, że w tym czasie „Popadnięto w konflikt z interesami społeczeństwa”. „To smutny, ale prawdziwy fakt, obywatele przez wiele lat byli bezsilni w obliczu nierównego bogactwa i grup, które przejęły bogactwa, ziemię, własność publiczną, sąd, partię i rząd i stworzyły system korupcji”. „Planowana do wprowadzenia ustawa o Funduszu Majątku Narodowego stanowi punkt wyjścia do reformy systemu, zgodnie z którą naród mongolski jest właścicielem majątku Mongolii”. Premier przyznał, że potrzebuje teraz wsparcia społecznego dla zatwierdzenia tej ustawy i prosi obywateli o zjednoczenie.

Wybory z nową ordynacją wyborczą zostały zaplanowane na 28 czerwca 2024. Do tych wyborów zgłosiła się największa liczba kandydatów – 1341 kandydatów (822 mężczyzn i 519 kobiet) z 19 partii politycznych i 2 koalicji. Zgodnie z zasadami potrzebna jest co najmniej 50-procentowa frekwencja wyborcza, aby wynik w okręgu wyborczym został uznany za ważny. Próg wyborczy został ustalony na 4% dla partii, 5% dla koalicji dwupartyjnej i 7% dla koalicji co najmniej trzech partii. Ponadto ogólny stosunek płci kandydatów danej partii nie może być większy niż 70:30 lub mniej niż 30:70. Wyznaczono 13 okręgów wyborczych.

Najpoważniejszy incydent podczas kampanii wyborczej miał miejsce 16 czerwca 2024 - B. Bayanmunkh, członek Partii Demokratycznej został pobity na śmierć. Okazało się, że sprawcą był agitator kandydata MPP Gurseidiina Saikhanbayara. W odpowiedzi kierownictwo MPP postanowiło wycofać Saikhanbayara jako kandydata. Generalna Komisja Wyborcza stwierdziła jednak, że kandydat nie może zostać wycofany po zarejestrowaniu, wydanym dowodem tożsamości, a jego nazwisko zostało wprowadzone na karcie do głosowania. Sam Saikhanbayar stwierdził również, że będzie kontynuował kampanię i będzie rywalizował w wyborach.

W całej Mongolii zamieszkałej przez 3,4 miliona ludzi według Generalnej Komisji Wyborczej 2 238 360 obywateli, którzy ukończyli 18 lat, jest zarejestrowanych do głosowania w tych wyborach. Jakie pierwsi głosować rozpoczęli obywatele mieszkający za granicą. Ponad 9700 Mongołów mieszkających za granicą głosowało w 47 Misjach Dyplomatycznych Mongolii w 33 krajach w dniach 21-23 czerwca 2024.

Natomiast w kraju wybory, które odbyły się 28 czerwca, obserwowali przedstawiciele dyplomatyczni i urzędnicy centralnych komisji wyborczych z 29 krajów. Na dzień zamknięcia lokali wyborczych o godzinie 22:00 frekwencja wyniosła 69,3% i miała osiągnąć 70% po ostatecznym ogłoszeniu wyników z odległych okręgów i dodaniu głosowania za granicą.

Czas czytania: 3 minut

Przeczytaj również...

Mongolia: Lekkomyślna prywatyzacja teatru odwrócona

Już 29 czerwca Premier Mongolii Luvsannamsrain Oyun-Erdene ogłosił zwycięstwo Mongolskiej Partii Ludowej w wyborach parlamentarnych. Rządząca MPP zdobyła 35,01% poparcia, uzyskując 68 ze 126 miejsc w Wielkim Churale Państwowym. Oznacza, to, że ogólny udział posłów MPP w parlamentach spadnie z większości 79% w 2020 r. do około 54% po nowych wyborach. Łącznie do Wielkiego Churału dostało się 5 ugrupowań politycznych.

W nowym parlamencie będzie 94 mężczyzn i 32 kobiety. Największą partią opozycyjną została ponownie Partia Demokratyczna, która po otrzymaniu 30,13% zdobyła 26 miejsc. 3 miejsce zajęła partia HUN (10,38%, co daje 8 miejsc). Do parlamentu dostały się również Koalicja Narodowa (5,17%, 4 miejsca) i Wola Cywilów – Partia Zielonych (5,02%, 4 miejsca).

Do parlamentu nie weszły Nowa Zjednoczona Koalicja (4,79%), Partia Prawdy i Racji (2,80%), Partia Ruchu Cywilnego (1,40%), Mongolska Partia Republikańska (1,35%), Partia Jedności Obywatelskiej (0,94%) i Partia Władzy Ludowej (0,73%). Pozostałe 10 ugrupowań politycznych zdobyło marginalne poparcie poniżej 0,5%.

1 lipca 2024 126 nowych posłów otrzymało legitymacje parlamentarne, a dzień później złożyli ślubowanie. 2 lipca prezydent otworzył pierwszą sesję Państwowego Wielkiego Churału. Podczas swojego przemówienia prezydent Uchnaagijn Chürelsüch ocenił w kilku zdaniach ostatnie 100 lat (w tym roku przypada 100 rocznica przyjęcia Konstytucji Mongolskiej Republiki Ludowej z 1924 – pierwszej mongolskiej konstytucji) mówiąc: „My Mongołowie, jesteśmy narodem o godnej podziwu historii: zatwierdzenia naszej pierwszej konstytucji 100 lat temu, zniesienia monarchii i pańszczyzny, wybrania rządu republikańskiego, zagwarantowania mężczyznom i kobietom prawa do głosowania i bycia wybieranym.

„Dla nas Mongołów, ostatnie 100 lat było wielkim stuleciem Niepodległości i Rozwoju, w którym umocniliśmy niepodległość i suwerenność naszego kraju, zdobyliśmy międzynarodowe uznanie i zbudowaliśmy nowoczesną demokratyczną Mongolię”. Co bardzo istotne prezydent w swoim przemówieniu wspominał o przyjętym w tym roku Funduszu Majątku Narodowego, mówiąc:

„Mongoł powinien być panem swojego kraju i ziemi oraz w równym stopniu cieszyć się dobrodziejstwami jej zasobów naturalnych”.

„Mongołowie i naród mongolski nigdy nie powinni tracić ojczyzny i zasobów naturalnych na rzecz innych.
Posiadanie własnego kraju oznacza posiadanie zasobów naturalnych. Rząd i naród powinni współpracować dla dobra Mongolii, właściciela jej bogactwa”.

Wielki Churał Mongolii był w stanie zatwierdzić wywodzącą się z konstytucji ustawę o Funduszu Majątku Narodowego i jest to początek reform prawnych i zmian ustrojowych, które utrzymają zasoby naturalne pod kontrolą państwa i narodu, gadzie każdy obywatel może cieszyć się korzyściami w równym stopniu.

Korzyści z tego Funduszu Majątku powinny być skierowane przede wszystkim na edukację, zdrowie i mieszkalnictwo ludzi oraz wspieranie przemysłu krajowego”.

Pierwszemu posiedzeniu przewodniczył najstarszy poseł tego parlamentu. Po przemówieniu sekretarz generalny MPP D. Amarbayasgalan został wybrany na przewodniczącego Wielkiego Churału Państwowego. W związku z tym oficjalnie złożył wniosek o rezygnację ze stanowiska Sekretarza Generalnego Mongolskiej Partii Ludowej. Na p.o. sekretarza generalnego MPP powołany został Y. Sodbaatar.

Natomiast lider MPP L. Oyun-Erdene ma ponownie stanąć na czele rządu ze względu na zdobytą większość w tych wyborach. Dyskutuje się o zwiększeniu liczby ministrów rzędu do co najmniej 20 ministrów.

Mongolska Partia Ludowa, Partia Demokratyczna i Partia HUN planują utworzenie koalicji. MPP tworzy rząd, w jego skład powinni wchodzić przedstawiciele DP i partii HUN. Mongolska Partia Ludowa będzie stanowić 60% członków rządu, a pozostali członkowie zostaną wybrani z innych partii – zauważył premier.