Nie bójmy się rozmawiać. 10 września – Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom

W tym roku w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie odbyła się konferencja pod hasłem „Wygraj Życie”, na której poruszono m.in. kwestie zdrowia psychicznego wśród młodzieży oraz sposoby wsparcia bliskich, którzy stracili kogoś na skutek samobójstwa. Konferencja jest dostępna w serwisie YouTube na kanale „Życie warte rozmowy”. W Stanach Zjednoczonych wrzesień jest miesiącem poświęconym podnoszeniu świadomości społecznej na temat samobójstw i zdrowia psychicznego.

Według statystyk, w zeszłym roku w Polsce 2139 osób podjęło próbę samobójczą, a życie straciło 145 osób. Choć liczba zgonów była mniejsza niż w 2022 roku, liczba prób samobójczych wzrosła. WHO podaje, że każdego roku na całym świecie samobójstwo popełnia około 700 000 osób, a każde z tych tragicznych wydarzeń ma dotkliwe konsekwencje dla rodzin i bliskich. Mimo szokujących statystyk temat ten często pozostaje nieobecny w publicznych dyskusjach.

Osoby zmagające się z myślami samobójczymi często nie chcą otwarcie mówić o swoich problemach – czują się niebezpiecznie, wstydzą się lub obawiają, że ich trudności zostaną zbagatelizowane. Mogą jednak wysyłać sygnały, które warto dostrzec:

• Wycofanie się z kontaktów towarzyskich,
• Zaprzestanie jedzenia i picia,
• Oddawanie ważnych dla siebie rzeczy,
• Zwiększone korzystanie z substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu i papierosów,
• Zaniedbywanie higieny osobistej.

Wykazując empatię i czujność wobec bliskich, możemy udzielić im wsparcia emocjonalnego i zachęcić do skorzystania z profesjonalnej pomocy. Aby to było możliwe, zdrowie psychiczne musi stać się ważnym tematem publicznym. Niestety, temat ten bywa pomijany, a mówienie o swoich problemach często jest postrzegane jako oznaka słabości lub próba zwrócenia na siebie uwagi. To mit. Empatyczna rozmowa i wysłuchanie osoby w kryzysie psychicznym może zapobiec tragedii, jaką jest samobójstwo.

Zbliżająca się jesień wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia depresji sezonowej, której główną przyczyną jest zmniejszona ekspozycja na światło słoneczne oraz obniżony poziom witaminy D w organizmie. Depresja sezonowa może prowadzić do podwyższonego ryzyka samobójstwa. Objawy to m.in. długotrwale obniżony nastrój, uczucie pustki, spadek apetytu i motywacji do działania. W okresie jesienno-zimowym szczególnie ważne jest dbanie o prawidłowe odżywianie i obserwowanie swojego stanu psychicznego oraz otoczenia.

Dorośli zmagający się z myślami samobójczymi mogą skorzystać z pomocy, dzwoniąc na numery zaufania 116 123 oraz 800 702 222. Dla młodzieży dostępne są numery 116 111 i 800 121 121. Pomoc można uzyskać także w lokalnych ośrodkach wsparcia, fundacjach i stowarzyszeniach. Młodzież szkolna może porozmawiać z psychologiem szkolnym. Zawsze należy pamiętać, że skorzystanie z pomocy specjalisty nie jest powodem do wstydu ani oznaką słabości.