NIE PIJ WODY Z BUTELKI! O tym jak ftalany (związki EDC) mogą doprowadzić do nowotworu.

EDC a wpływ na organizm

Związki endokrynnie czynne (EDC), przez swoje podobieństwo do ludzkich hormonów, zaburzają funkcjonowanie układu hormonalnego, w następstwie czego mogą wywołać negatywne skutki dla zdrowia organizmu. To znaczy, że związki EDC mogą naśladować działanie hormonów, co może prowadzić do przedwczesnego dojrzewania u dziewczynek lub zaburzeń pracy jąder u mężczyzn.

Badania sugerują, że poprzez naruszenia gospodarki hormonalnej związki EDC mogą wpływać na rozwój wielu chorób, w tym cukrzycy typu 2, otyłości, zaburzeń płodności u kobiet i mężczyzn, nowotworów hormonozależnych, wad wrodzonych u dzieci, zespołu wielotorbielowatych jajników (PCOS) oraz chorób układu sercowo-naczyniowego.

Obecnie do grupy związków EDC zalicza się 1,4 tys. substancji. Coraz większa liczba badań dowodzi ich negatywnego wpływu na zdrowie. Najbardziej powszechne i niebezpieczne z nich to bisfenol A (BPA) (obecnie często zakazywany) oraz ftalany (ang. Phthalates, PAE). Powszechne wykorzystanie EDC powoduje, iż człowiek jest narażony na oddziaływanie tych substancji w życiu codziennym. Są one obecne w ubraniach, meblach, żywności oraz kosmetykach. Jednak możemy ograniczyć spożywanie produktów, które mogą zawierać EDC, w tym butelkowanych napoji.

Ftalany wykorzystywane są w przemyśle w roli plastyfikatorów – poprawiają właściwości mechaniczne polimerów np. wykorzystywanych do produkcji butelek, zwiększając ich elastyczność i zdolność do zginania. Właśnie dlatego woda butelkowana jest jednym z głównych źródeł narażenia ludzi na pochodne kwasu ftalowego.

Chociaż wielu ludzi może mieć trudności z zaakceptowaniem tego faktu, specjaliści są zgodni: picie zwykłej wody z kranu jest zdrowsze niż spożywanie wody przechowywanej w plastiku.

Mikroplastik zanieczyści kranówkę

Sytuacja się pogarsza. Do środowiska wodnego trafia coraz więcej mikroplastiku, z którego na co dzień czerpie się wodę i trafia do wodociągów. Nie ma na chwilę obecną odpowiednich metod oczyszczania z powstałych związków EDC, przez co w przyszłości woda kranowa może być równie zanieczyszczona jak ta butelkowana.

Czy istnieje jednak rozwiązanie tego potencjalnego kryzysu? Nad filtrem, który pozwoli oczyszczać wodę z tych substancji, pracuje studencki zespół z Gdańska w ramach projektu „EDC-Seas”.

Studenci Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG&GUMed przygotowują się do udziału w największym na świecie, akademickim konkursie biologii syntetycznej IGEM. W ramach niego chcą zaprojektować i wykonać prototyp innowacyjnego urządzenia oczyszczającego wodę z ftalanów. Na razie jednak zabiegają o wsparcie prywatnych sponsorów.

Młodzi badacze uznali, że chcą zaprojektować prototyp filtra biologicznego, w którym - dzięki specjalnie zaprojektowanym enzymom - ftalan dibutylu (DBP, dibuthyl phthalate) degradowany będzie do kwasu benzoesowego, który stosowany jest powszechnie jako konserwant żywności.

Potrzebne jest im jednak finansowanie. Badacze z Gdańska szukają sponsorów, dzięki którym udział w konkursie będzie możliwy.

Należy przypomnieć, że dokładny wpływ i mechanizm działania ftalanów nie jest dokładnie zbadany. Między czasem narażenia a pojawienia się objawów danej choroby może minąć dużo czasu, a na organizm ludzki może w danym czasie oddziaływać kilka związków, wykazujących hamujące lub wzmacniające działanie. Może to utrudniać interpretację wyników badań dotyczących powiązań między narażeniem na EDC a zachorowalnością na różne choroby. Niezbędne jest jednak prowadzenie kampanii uświadamiających w jakich przedmiotach codziennego użytku znajdują się te związki oraz jak można ograniczyć ich wpływ na zdrowie.