W jakich branżach najczęściej pracownicy wykonują pracę na czarno?

Przez pracę nierejestrowaną rozumiemy, kiedy praca najemna wykonywana jest bez odpowiednich powinności prawnych, tzn. bez umowy o pracę. Konsekwencje, z którymi musi się liczyć pracodawca, możemy dowiedzieć się z udostępnionego przez nas artykułu poniżej.

Jakie konsekwencje niesie za sobą praca na czarno? (poradnikpracownika.pl).

Najczęstszy motyw, który skłania pracownika do podjęcia się pracy, jest to brak konieczności odprowadzania składek oraz podatku dochodowego od osób fizycznych- są to jednak korzyści pozorne, które w długoterminowej perspektywie przekładają się na poważne problemy dla pracownika.

Głównymi konsekwencjami, z którymi wiąże się praca na czarno dla pracownika, jest brak składek, składki zdrowotnej oraz emerytalnej, co przekłada się na poważne problemy w przypadku ulegnięcia wypadkowi, czy też dalszej niezdolności do wykonywania zawodu spowodowanej wiekiem. Jednak są to tylko jedne z wielu negatywnych aspektów, z którymi wiąże się praca na czarno.

Kolejnym utrudnieniem dla pracownika jest brak faktycznej umowy o pracę, przekłada się to na takie rzeczy jak: brak posiadania ubezpieczenia, czy też brak możliwości kontaktu z urzędem ochrony praw pracowniczych; brak możliwości skutecznego przeciwdziałania w przypadku niewypłacania wynagrodzenia przez pracodawcę; brak odpłatnych nadgodzin, czy spisanej i zgodnej z prawem umowy o pracę; brak zapewnionego urlopu; możliwość poniesienia wysokich kar finansowych w przypadku ujawnienia pracy na czarno, przykładowo w Niemczech jest to kara w wysokości 5000 euro.

Warto wspomnieć jeszcze o tym, jak podejmowanie się pracy na czarno utrudnia prowadzenie walki o prawa pracownicze, w przypadku chęci pozwania pracodawcy, za naruszenie warunków zawartych w umowie, sytuacja taka jest niewykonalna, z uwagi na fakt, jakim jest brak owej umowy. Wszystko to ma swoje odbicie w faktach, gdyż warunki pracy, czy przestrzeganie zasad BHP stoją na znacznie niższym poziomie przy pracy na czarno, niż ma się to w przypadku prac podejmowanych na zgodnych z prawem umowach.

Z danych GUS-u wynika, że od stycznia do grudnia 2022 r. pracę na czarno wykonywało 342 tys. osób, w stosunku do analogicznego okresu 2017 r., jest to spadek o 538 tys., czyli o 61,1%. W 2022 roku najczęściej wykonywali pracę na czarno mężczyźni (67,8%), z kolei kobiety stanowiły 32,2%. W 2022 r. wśród wykonujących pracę nierejestrowaną było 59,4% mieszkańców miast (203 tys.), a 40,6% mieszkańców wsi (139 tys.). - Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Jak wynika z danych, najczęściej pracownicy wykonywali pracę na czarno w ramach pracy dodatkowej. Z wyników badania przeprowadzonego w 2022 r. wynika, że podobnie jak w 2017 r. praca nierejestrowana dla większości osób miała charakter pracy dodatkowej, przy czym w roku 2022 udział tej grupy w całej zbiorowości pracujących w szarej strefie istotnie wzrósł (w 2022 r. stanowił 66,0%, tj. 225 tys., a w 2017 r. 52,3%, tj. 460 tys.). Jednak dla około 1/3 tej zbiorowości (dla 34,0% wszystkich pracujących w szarej strefie, tj. 116 tys. osób), praca ta stanowiła pracę główną.

Z badania wynika, że w 2022 r. prace w szarej strefie najczęściej dotyczyły remontów i napraw budowlano-instalacyjnych (18,7% w 2022 r., natomiast w 2017 roku 11,4%), prace ogrodniczo-rolne (14,9%), usługi transportowe (6,4%, jest to o 3,8% więcej względem roku 2017), opieka nad dzieckiem lub starszą osobą (5,8%), usługi budowlane i instalacyjne (5,6%), prace domowe (5,0%), usługi sąsiedzkie (5,0%), usługi fryzjerskie, kosmetyczne (3,8%).